Enseignement du corse : variété sartenaise

Un livre de Wikilivres.

Retourner au livre de Corse : variété bonifacienne, variété sartenaise ou variété taravaise.


La variété sartenaise de la langue corse


Les articles[modifier | modifier le wikicode]

  • masculin singulier: u : le
  • féminin singulier: a : la
  • masculin pluriel: i : les
  • féminin pluriel: i : les


Les verbes[modifier | modifier le wikicode]

On peut distinguer trois groupes de verbes:

  • les verbes du premier groupe qui se terminent par -à
  • les verbes du premier groupe qui se terminent par -à et se conjuguent en -eghj
  • les verbes du second groupe qui se terminent par -a
  • les verbes du troisième groupe qui se terminent par -iscia
premier groupe premier groupe (eghj) second groupe troisème groupe
parlà (parler) zifulà (siffler) venda (vendre) finiscia (finir)
manghjà (manger) studià (étudier) renda (rendre) diminuiscia (diminuer)
cascà (tomber) --- () scriva (écrire) capiscia (comprendre)

essa (être)[modifier | modifier le wikicode]

infinitivu (infinitif)
prisenti (présent) passatu (passé)
essa (être) essa statu (avoir été)


participu (participe)
prisenti (présent) passatu (passé)
essendu (étant) statu (été)


indicativu (indicatif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu ()
socu (je suis) era (j'étais) saraghju (je serai) socu statu (j'ai été) era statu (j'avais été) (je fus)
(tu es) eri (tu étais) sarè (tu seras) sè statu (tu as été) eri statu (tu avais été) fusti (tu fus)
(il est) era (il était) sarà (il sera) hè statu (il a été) era statu (il avait été) (il fut)
semu (nous sommes) èrami (nous étions) saremu (nous serons) semu stati (nous avons été) èrami stati (nous avions été) fumi (nous fûmes)
seti (vous êtes) èrati (vous étiez) sareti (vous serez) seti stati (vous avez été) erati stati (vous aviez été) futi (vous fûtes)
(ils sont) èrani (ils étaient) sarani (ils seront) sò stati (ils ont été) erani stati (ils avaient été) funi (ils furent)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
saria (je serais) saria statu (j'aurais été)
sarii (tu serais) sarii statu (tu aurais été)
saria (il serait) saria statu (il aurait été)
sarìami (nous serions) sarìami stati (nous aurions été)
sarìati (vous seriez) sarìati stati (vous auriez été)
sarìani (ils seraient) sarìani stati (ils auraient été)


sughjuntivu (subjonctif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) passatu (passé)
ch'è sii (que je sois) ch'è fussi (que je fusse) ' (que j'aie été)
ch'è tù sii (que tu sois) ch'è tù fussi (que tu fusses) ' (que tu aies été)
ch'iddu sii (qu'il soit) ch'iddu fussi (qu'il fût) ' (qu'il ait été)
ch'è no sìimi (que nous soyons) ch'è no fùssimi (que nous fumes) ' (que nous ayons été)
ch'è vo sìiti (que vous soyez) ch'è vo fùssiti (que vous fussiez) ch'è (que vous ayez été)
ch'iddi sìini (qu'ils soient) ch'iddi fùssini (qu'ils fussent) ch'è (qu'ils aient été)

Socu

Sè hè semi seti so

avè (avoir)[modifier | modifier le wikicode]

infinitivu (infinitif)
prisenti (présent) passatu (passé)
avè (avoir) avè avutu (avoir eu)


participu (participe)
prisenti (présent) passatu (passé)
essendu (ayant) avutu (eu)


indicativu (indicatif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu ()
aghju (j'ai) avia (j'avais) avaraghju (j'aurai) aghju avutu (j'ai eu) avia avutu (j'avais eu)
ha (tu as) avii (tu avais) avarè (tu auras) ha avutu (tu as eu) avii avutu (tu avais eu)
(il a) avia (il avait) avarà (il aura) hà avutu (il a eu) avia avutu (il avait eu)
emu, avemu (nous avons) avìami (nous avions) avaremu (nous aurons) avemu avutu (nous avons eu) avìami avutu (nous avions eu)
eti, aveti (vous avez) avìati (vous aviez) avareti (vous aurez) aveti avutu (vous avez eu) avìati avutu (vous aviez eu)
ani (ils ont) avìani (ils avaient) avarani (ils auront) ani avutu (ils ont eu) avìani avutu (ils avaient eu)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
avaria (j'aurais) avaria avutu (j'aurais eu)
avarii (tu aurais) avutu (tu aurais eu)
avaria (il aurait) avaria avutu (il aurait eu)
avarìami (nous aurions) avarìami avutu (nous aurions eu)
avarìati (vous auriez) avarìati avutu (vous auriez eu)
avarìani (ils auraient) avarìani avutu (ils auraient eu)


sughjuntivu (subjonctif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) passatu (passé)
ch'é aghji (que j'aie) ch'é avissi (que j'eusse) chè (que j'aie eu)
chè tù aghji (que tu aies) chè tù avissi (que tu eusses) chè (que tu aies eu)
ch'iddu aghji (qu'il ait) ch'iddu avissi (qu'il eût) chè (qu'il ait eu)
chè no àghjimi (que nous ayons) chè no avìssimi (que nous eussions) chè (que nous ayons eu)
chè vo àghjiti (que vous ayez) chè vo avìssiti (que vous eussiez) chè (que vous ayez eu)
ch'iddi àghjini (qu'ils aient) ch'iddi avìssini (qu'ils eussent) chè (qu'ils aient eu)

parlà (parler)[modifier | modifier le wikicode]

infinitivu (infinitif)
prisenti (présent) passatu (passé)
parlà (parler) avè parlatu (avoir parlé)


participu (participe)
prisenti (présent) passatu (passé)
parlendu (parlant) parlatu (parlé)


indicativu (indicatif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu ()
parlu (je parle) parlaia (je parlais) parlaraghju (je parlerai) aghju parlatu (j'ai parlé) avia parlatu (j'avais parlé) parleti (je parlai)
parli (tu parles) parlaii (tu parlais) parlarè (tu parleras) ha parlatu (tu as parlé) avii parlatu (tu avais parlé) parlesti (tu parlas)
parla (il parle) parlaia (il parlait) parlarà (il parlera) hà parlatu (il a parlé) avia parlatu (il avait parlé) parleti (il parla)
parlemu (nous parlons) parlàiami (nous parlions) parlaremu (nous parlerons) avemu parlatu (nous avons parlé) aviami parlatu (nous avions parlé) parlètimi (nous parlâmes)
parleti (vous parlez) parlàiati (vous parliez) parlareti (vous parlerez) aveti parlatu (vous avez parlé) aviati parlatu (vous aviez parlé) parlètiti (vous parlâtes)
parlani (ils parlent) parlàiani (ils parlaient) parlarani (ils parleront) ani parlatu (ils ont parlé) aviani parlatu (ils avaient parlé) parlètini (ils parlèrent)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
parlaria (je parlerais) avaria parlatu (j'aurais parlé)
parlarii (tu parlerais) avarii parlatu (tu aurais parlé)
parlaria (il parlerait) avaria parlatu (il aurait parlé)
parlarìami (nous parlerions) avarìami parlatu (nous aurions parlé)
parlarìati (vous parleriez) avarìati parlatu (vous auriez parlé)
parlarìani (ils parleraient) avarìani parlatu (ils auraient parlé)


sughjuntivu (subjonctif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) passatu (passé)
ch'é parli (que je parle) chè parlessi (que je parlasse) chè (que j'aie parlé)
chè tù parli (que tu parles) chè tù parlessi (que tu parlasses) chè (que tu aies parlé)
ch'iddu parli (qu'il parle) ch'iddu parlessi (qu'il parlasse) chè (qu'il ait parlé)
chè no pàrlimi (que nous parlions) chè no parlèssimi (que nous parlassions) chè (que nous ayons parlé)
chè vo pàrliti (que vous parliez) chè vo parlèssiti (que vous parlassiez) chè (que vous ayez parlé)
ch'iddi pàrlini (qu'ils parlent) ch'iddi parlèssini (qu'ils parlassent) chè (qu'ils aient parlé)

zifulà (siffler)[modifier | modifier le wikicode]

participu (participe)
zifulenti (sifflant) passatu (passé)
zifulendu (sifflant) zifulatu (sifflé)


indicativu (indicatif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu ()
zifulighju (je siffle) zifulaia (je sifflais) zifularaghju (je sifflerai) aghju zifulatu (j'ai sifflé) avia zifulatu (j'avais sifflé) zifuleti (je sifflai)
zifulighji (tu siffles) zifulaii (tu sifflais) zifularè (tu siffleras) ha zifulatu (tu as sifflé) avii zifulatu (tu avais sifflé) zifulesti (tu sifflas)
zifulighja (il siffle) zifulaia (il sifflait) zifularà (il sifflera) hà zifulatu (il a sifflé) avia zifulatu (il avait sifflé) zifuleti (il siffla)
zifulemu (nous sifflons) zifulàiami (nous sifflions) zifularemu (nous sifflerons) avemu zifulatu (nous avons sifflé) avìami zifulatu (nous avions sifflé) zifulètimi (nous sifflâmes)
zifuleti (vous sifflez) zifulàiati (vous siffliez) zifulareti (vous sifflerez) aveti zifulatu (vous avez sifflé) avìati zifulatu (vous aviez sifflé) zifulètiti (vous sifflâtes)
zifulighjani (ils sifflent) zifulàiani (ils sifflaient) zifularani (ils siffleront) ani zifulatu (ils ont sifflé) avìani zifulatu (ils avaient sifflé) zifulètini (ils sifflèrent)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
zifularia (je sifflerais) avaria zifulatu (j'aurais sifflé)
zifularii (tu sifflerais) avarii zifulatu (tu aurais sifflé)
zifularia (il sifflerait) avaria zifulatu (il aurait sifflé)
zifularìami (nous sifflerions) avarìami zifulatu (nous aurions sifflé)
zifularìati (vous siffleriez) avarìati zifulatu (vous auriez sifflé)
zifularìani (ils siffleraient) avarìani zifulatu (ils auraient sifflé)


sughjuntivu (subjonctif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) passatu (passé)
ch'é zifuleghji (que j'siffle) chè zifulessi (que j'sifflasse) chè (que j'aie sifflé)
chè tù zifuleghji (que tu siffles) chè tù zifulessi (que tu sifflasses) chè (que tu aies sifflé)
ch'iddu zifuleghji (qu'il siffle) ch'iddu zifulessi (qu'il sifflasse) chè (qu'il ait sifflé)
chè no zifulèghjimi (que nous sifflions) chè no zifulèssimi (que nous sifflassions) chè (que nous ayons sifflé)
chè vo zifulèghjiti (que vous siffliez) chè vo zifulèssiti (que vous sifflassiez) chè (que vous ayez sifflé)
ch'iddi zifulèghjini (qu'ils sifflent) ch'iddi zifulèssini (qu'ils sifflassent) chè (qu'ils aient sifflé)

finiscia (finir)[modifier | modifier le wikicode]

infinitivu (infinitif)
prisenti (présent) passatu (passé)
finiscia (finir) avè finitu (avoir fini)


participu (participe)
prisenti (présent) passatu (passé)
finiscindu (finissant) finitu (fini)


indicativu (indicatif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu
finiscu (je finis) finia (je finissais) finisciaraghju (je finirai) aghju finitu (j'ai fini) avia finitu (j'avais fini) finiti (je finis)
finisci (tu finis) finii (tu finissais) finisciarè (tu finiras) ha finitu (tu as fini) avii finitu (tu avais fini) finisti (tu finis)
finisci (il finit) finia (ils finissait) finisciarà (il finira) hà finitu (il a fini) avia finitu (il avait fini) finiti (il finît)
finimu (nous finissons) finìami (nous finissions) finisciaremu (nous finirons) avemu finitu (nous avons fini) avìami finitu (nous avions fini) finìtimi (nous finîmes)
finiti (vous finissez) finìati (vous finissiez) finisciareti (vous finirez) aveti finitu (vous avez fini) avìati finitu (vous aviez fini) finìtiti (vous finîtes)
finiscini (ils finissent) finìani (ils finissaient) finisciarani (ils finiront) ani finitu (ils ont fini) avìani finitu (ils avaient fini) finìtini (ils finirent)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
finisciaria (je finirais) avaria finitu (j'aurais fini)
finisciarii (tu finirais) avarii finitu (tu aurais fini)
finisciaria (il finirait) avaria finitu (il aurait fini)
finisciarìami (nous finirions) avarìami finitu (nous aurions fini)
finisciarìati (vous finiriez) avarìati finitu (vous auriez fini)
finisciarìani (ils finiraient) avarìani finitu (ils auraient fini)


sughjuntivu (subjonctif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) passatu (passé)
chè (que je finisse) chè (que je finisse) chè (que j'aie fini)
chè (que tu finisses) chè (que tu finisses) chè (que tu aies fini)
' (qu'il finisse) chè (qu'il finît) chè (qu'il ait fini)
chè (que nous finissions) chè (que nous finissions) chè (que nous ayons fini)
chè (que vous finissiez) chè (que vous finissiez) chè (que vous ayez fini)
chè (qu'ils finissent) chè (qu'ils finissent) chè (qu'ils aient fini)

parta (partir)[modifier | modifier le wikicode]

infinitivu (infinitif)
prisenti (présent) passatu (passé)
parta (partir) essa partitu (être parti)


participu (participe)
prisenti (présent) passatu (passé)
partindu (partant) partitu (parti)


indicativu (indicatif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu ()
partu (je pars) partia (je partais) partaraghju (je partirai) socu partitu (je suis parti) era partitu (j'étais parti) partiti (je partis)
parti (tu pars) partii (tu partais) partarè (tu partiras) sè partitu (tu es parti) eri partitu (tu étais parti) partisti (tu partis)
parti (il part) partia (il partait) partarà (il partira) hè partitu (il est parti) era partitu (il était parti) partiti (il partit)
partimu (nous partons) partìami (nous partions) partaremu (nous partirons) semu partiti (nous sommes partis) èrami partiti (nous étions partis) partìtimi (nous partîmes)
partiti (vous partez) partìati (vous partiez) partareti (vous partirez) seti partiti (vous êtes partis) èrati partiti (vous étiez partis) partìtiti (vous partîtes)
partini (ils partent) partìani (ils partaient) partarani (ils partiront) sò partiti (ils sont partis) èrani partiti (ils étaient partis) partìtini (ils partirent)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
partaria (je partirais) saria partitu (je serais parti)
partarii (tu partirais) sarii partitu (tu serais parti)
partaria (il partirait) saria partitu (il serait parti)
partarìami (nous partirions) sarìami partiti (nous serions partis)
partarìati (vous partiriez) sarìati partiti (vous seriez partis)
partarìani (ils partiraient) sarìani partiti (ils seraient partis)


sughjuntivu (subjonctif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) passatu (passé)
ch'é parti (que je parte) ch'é partissi (que je partisse) chè (que je sois parti)
chè tù parti (que tu partes) chè tù partissi (que tu partisses) chè (que tu soies parti)
ch'iddu parti (qu'il parte) ch'iddu partissi (qu'il partisse) chè (qu'il soit parti)
chè no pàrtimi (que nous partions) chè no partìssimi (que nous partissions) chè (que nous soyons partis)
chè vo pàrtiti (que vous partiez) chè vo partìssiti (que vous partissiez) chè (que vous soyez partis)
ch'iddi pàrtini (qu'ils partent) ch'iddi partìssini (qu'ils partissent) chè (qu'ils soient partis)

pudè (pouvoir)[modifier | modifier le wikicode]

infinitivu (infinitif)
prisenti (présent) passatu (passé)
pudè (pouvoir) essa pussutu (avoir pu)


participu (participe)
prisenti (présent) passatu (passé)
pudendu (pouvant) pussutu (pu)


indicativu (indicatif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu
possu (je peux) pudia (je pouvais) pudaraghju (je pourrai) sò pussutu (j'ai pu) era pussutu (j'avais pu) poti (je pus)
po (tu peux) pudii (tu pouvais) pudarè (tu pourras) sè pussutu (tu as pu) eri pussutu (tu avais pu) posti (tu pus)
(il peut) pudia (il pouvait) pudarà (il pourra) hè pussutu (il a pu) era pussutu (il avait pu) poti (il put)
pudemu (nous pouvons) pudìami (nous pouvions) pudaremu (nous pourrons) semu pussuti (nous avons pu) èrami pussuti (nous avions pu) pòtimi (nous pûmes)
pudeti (vous pouvez) pudìati (vous pouviez) pudareti (vous pourrez) seti pussuti (vous avez pu) èrati pussuti (vous aviez pu) pòtiti (vous pûtes)
poni (ils peuvent) pudìani (ils pouvaient) pudarani (ils pourront) sò pussuti (ils ont pu) èrani pussuti (ils avaient pu) pòtini (ils purent)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
pudaria (je pourrais) era pussutu (j'aurais pu)
pudarii (tu pourrais) eri pussutu (tu aurais pu)
pudaria (il pourrait) era pussutu (il aurait pu)
pudarìami (nous pourrions) èrami pussuti (nous aurions pu)
pudarìati (vous pourriez) èrati pussuti (vous auriez pu)
pudarìani (ils pourraient) èrani pussuti (ils auraient pu)


sughjuntivu (subjonctif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) passatu (passé)
ch'é (que je puisse) ch'é pudissi (que je pusse) chè (que j'aie pu)
chè tù (que tu puisses) chè tù pudissi (que tu pusses) chè (que tu aies pu)
ch'iddu (qu'il puisse) ch'iddu pudissi (qu'il pût) chè (qu'il ait pu)
chè no (que nous puissions) chè no pudìssimi (que nous pussions) chè (que nous ayons pu)
chè vo (que vous puissiez) chè vo pudìssiti (que vous pussiez) chè (que vous ayez pu)
ch'iddi (qu'ils puissent) ch'iddi pudìssini (qu'ils pussent) chè (qu'ils aient pu)

vulè (vouloir)[modifier | modifier le wikicode]

infinitivu (infinitif)
prisenti (présent) passatu (passé)
vulè (vouloir) avè vulsutu (avoir voulu)


participu (participe)
prisenti (présent) passatu (passé)
vulendu (voulant) vulsutu (voulu)


indicativu (indicatif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu
vogliu (je veux) vulia (je voulais) vularaghju (je voudrai) aghju vulsutu (j'ai voulu) avia vulsutu (j'avais voulu) vuliti (je voulus)
vo (tu veux) vulii (tu voulais) vularè (tu voudras) ha vulsutu (tu as voulu) avii vulsutu (tu avais voulu) vulisti (tu voulus)
(il veut) vulia (il voulait) vularà (il voudra) hà vulsutu (il a voulu) avia vulsutu (il avait voulu) vuliti (il voulut)
vulemu (nous voulons) vulìami (nous voulions) vularemu (nous voudrons) avemu vulsutu (nous avons voulu) avìami vulsutu (nous avions voulu) vulìtimi (nous voulûmes)
vuleti (vous voulez) vulìati (vous vouliez) vulareti (vous voudrez) aveti vulsutu (vous avez voulu) avìati vulsutu (vous aviez voulu) vulìtiti (vous voulûtes)
voni (ils veulent) vulìani (ils voulaient) vularani (ils voudront) ani vulsutu (ils ont voulu) avìani vulsutu (ils avaient voulu) vulìtini (ils voulurent)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
vularia (je voudrais) avaria vulsutu (j'aurais voulu)
vularii (tu voudrais) avarii vulsutu (tu aurais voulu)
vularia (il voudrait) avaria vulsutu (il aurait voulu)
vularìami (nous voudrions) avarìami vulsutu (nous aurions voulu)
vularìati (vous voudriez) avarìati vulsutu (vous auriez voulu)
vularìani (ils voudraient) avarìani vulsutu (ils auraient voulu)


sughjuntivu (subjonctif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) passatu (passé)
ch'é (que je veuille) ch'é vulissi (que je voulusse) chè (que j'aie voulu)
chè tù (que tu veuilles) chè tù vulissi (que tu voulusses) chè (que tu aies voulu)
ch'iddu (qu'il parte) ch'iddu vulissi (qu'il vouluisse) chè (qu'il ait voulu)
chè no (que nous voulions) chè no vulìssimi (que nous voulussions) chè (que nous ayons voulu)
chè vo (que vous vouliez) chè vo vulìssiti (que vous voulussiez) chè (que vous ayez voulu)
ch'iddi (qu'ils veuillent) ch'iddi vulìssini (qu'ils voulussent) chè (qu'ils aient voulu)

(faire)[modifier | modifier le wikicode]

infinitivu (infinitif)
prisenti (présent) passatu (passé)
(faire) avè fattu (avoir fait)


participu (participe)
prisenti (présent) passatu (passé)
fendu (faisant) fattu (fait)


indicativu (indicatif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu
facciu (je fais) facia (je faisais) faraghju (je ferai) aghju fattu (j'ai fait) avia fattu (j'avais fait)
faci (tu fais) facii (tu faisais) farè (tu feras) ha fattu (tu as fait) avii fattu (tu avais fait)
faci (il fait) facia (il faisait) farà (il fera) hà fattu (il a fait) avia fattu (il avait fait)
femu (nous faisons) facìami (nous faisions) faremu (nous ferons) avemu fattu (nous avons fait) avìami fattu (nous avions fait)
feti (vous faites) facìati (vous faisiez) fareti (vous ferez) aveti fattu (vous avez fait) avìati fattu (vous aviez fait)
facini (ils font) facìani (ils faisaient) farani (ils feront) ani fattu (ils ont fait) avìani fattu (ils avaient fait)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
faria (je ferais) avaria fattu (j'aurais fait)
farii (tu ferais) avarii fattu (tu aurais fait)
faria (il ferait) avaria fattu (il aurait fait)
farìami (nous ferions) avarìami fattu (nous aurions fait)
farìati (vous feriez) avarìati fattu (vous auriez fait)
farìani (ils feraient) avarìani fattu (ils auraient fait)


sughjuntivu (subjonctif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) passatu (passé)
ch'é faci (que je fasse) ch'é fessi (que je fisse) chè (que j'aie fait)
chè tù faci (que tu fasses) chè tù fessi (que tu fisses) chè (que tu aies fait)
ch'iddu faci (qu'il fasse) ch'iddu fessi (qu'il fît) chè (qu'il ait fait)
chè no fàcimi (que nous fassions) chè no fèssimi (que nous fissions) chè (que nous ayons fait)
chè vo fàciti (que vous fassiez) chè vo fèssiti (que vous fissiez) chè (que vous ayez fait)
ch'iddi fàcini (qu'ils fassent) ch'iddi fèssini (qu'ils fissent) chè (qu'ils aient fait)

(donner)[modifier | modifier le wikicode]

infinitivu (infinitif)
prisenti (présent) passatu (passé)
(donner) avè datu (avoir donné)


participu (participe)
prisenti (présent) passatu (passé)
dendu (donnant) datu (donné)


indicativu (indicatif) prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu
docu (je donne) dacia, dai (je donnais) daraghju (je donnerai) aghju datu (j'ai donné) avia datu (j'avais donné)
da (tu donnes) dacii (tu donnais) darè (tu donneras) ha datu (tu as donné) avii datu (tu avais donné)
(il donne) daghjia (il donnait) darà (il donnera) hà datu (il a donné) avia datu (il avait donné)
demu (nous donnons) daghjìami (nous donnions) daremu (nous donnerons) avemu datu (nous avons donné) avìami datu (nous avions donné)
deti (vous donnez) daghjìati (vous donniez) dareti (vous donnerez) aveti datu (vous avez donné) avìati datu (vous aviez donné)
dani (ils donnent) daghjìani (ils donnaient) darani (ils donneront) ani datu (ils ont donné) avìani datu (ils avaient donné)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
daria (je donnerais) avaria datu (j'aurais donné)
darii (tu donnerais) avarii datu (tu aurais donné)
daria (il donnerait) avaria datu (il aurait donné)
darìami (nous donnerions) avarìami datu (nous aurions donné)
darìati (vous donneriez) avarìati datu (vous auriez donné)
darìani (ils donneraient) avarìani datu (ils auraient donné)


sughjuntivu (subjonctif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) passatu (passé)
ch'é dochi (que je donne) ch'é dessi (que je donnasse) chè (que j'aie donné)
chè tù dochi (que tu donnes) chè tù dessi (que tu donnasses) chè (que tu aies donné)
ch'iddu dochi (qu'il donne) ch'iddu dessi (qu'il donnât) chè (qu'il ait donné)
chè no dòchimi (que nous donnions) chè no dèssimi (que nous donnassions) chè (que nous ayons donné)
chè vo dòchiti (que vous donniez) chè vo dèssiti (que vous donnassiez) chè (que vous ayez donné)
ch'iddi dòchini (qu'ils donnent) ch'iddi dèssini (qu'ils donnassent) chè (qu'ils aient donné)

andà (aller)[modifier | modifier le wikicode]

infinitivu (infinitif)
prisenti (présent) passatu (passé)
andà (aller) essa andatu (être allé)


participu (participe)
prisenti (présent) passatu (passé)
andendu (allant) andatu (allé)


indicativu (indicatif) prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu
vocu (je vais) andaia, andaghjìa (j'allais) andaraghju (j'irai) socu andatu (je suis allé) era andatu (j'étais allé)
va (tu vas) andaii, andaghjìi(tu allais) andarè (tu iras) sè andatu (tu es allé) eri andatu (tu étais allé)
(il va) andaia, andaghjìa(il allait) andarà (il ira) hè andatu (il est allé) era andatu (il était allé)
andemu (nous allons) andàiami, andaghjìami(nous allions) andaremu (nous irons) semu andati (nous sommes allés) èrami andati (nous étions allés)
andeti (vous allez) andàiati, andaghjìati(vous alliez) andareti (vous irez) seti andati (vous êtes allés) èrati andati (vous étiez allés)
vani (ils vont) andàiani, andaghjìani(ils allaient) andarani (ils iront) sò andati (ils sont allés) èrani andati (ils étaient allés)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
andaria (j'irais) saria andatu (je serais allé)
anadarii (tu irais) sarii andatu (tu serais allé)
andaria (il irait) saria andatu (il serait allé)
andarìami (nous irions) sarìami andati (nous serions allés)
andarìati (vous iriez) sarìati andati (vous seriez allés)
andarìani (ils iraient) sarìani andati (ils seraient allés)


sughjuntivu (subjonctif)
prisenti (présent) imparfettu (imparfait) passatu (passé)
ch'é vochi (que j'aille) ch'é andessi (que j'allasse) chè (que je sois allé)
chè tù vochi (que tu ailles) chè tù andessi (que tu allasses) chè (que tu sois allé)
ch'iddu vochi (qu'il aille) ch'iddu andessi (qu'il allât) chè (qu'il soit allé)
chè no vòchimi (que nous aillions) chè no andèssimi (que nous allassions) chè (que nous soyons allés)
chè vo vòchiti (que vous ailliez) chè vo andèssiti (que vous allassiez) chè (que vous soyez allés)
ch'iddi vòchini (qu'ils aillent) ch'iddi andèssini (qu'ils allassent) chè (qu'ils soient allés)

stà (rester)[modifier | modifier le wikicode]

infinitivu (infinitif)
prisenti (présent) passatu (passé)
stà (rester) essa statu (être resté)


participu (participe)
prisenti (présent) passatu (passé)
stendu (restant) statu (resté)


indicativu (indicatif) prisenti (présent) imparfettu (imparfait) futuru (futur) passatu cumpostu (passé composé) trapassatu () passatu landanu
stocu (je reste) staghjìa (je restais) staraghju (je resterai) socu statu (je suis resté) era statu (j'étais resté)
sta (tu restes) staghjìi (tu restais) starè (tu resteras) sè statu (tu es resté) eri statu (tu étais resté)
stà (il reste) staghjìa (il restait) starà (il restera) hè statu (il est resté) era statu (il était resté)
stemu (nous restons) staghjìami (nous restions) staremu (nous resterons) semu stati (nous sommes restés) èrami stati (nous étions restés)
steti (vous restez) staghjìati (vous restiez) stareti (vous resterez) seti stati (vous êtes restés) èrati stati (vous étiez restés)
stani (ils restent) staghjìani (ils restaient) starani (ils resterons) sò stati (ils sont restés) èrani stati (ils étaient restés)


cundiziunali (conditionnel)
prisenti (présent) passatu (passé)
staria (je resterais) saria statu (je serais resté)
starii (tu resterais) sarii statu (tu serais resté)
staria (il resterait) saria statu (il serait resté)
starìami (nous resterions) sarìami stati (nous serions restés)
starìati (vous resteriez) sarìati stati (vous seriez restés)
starìani (ils resteraient) sarìani stati (ils seraient restés)

Les adjectifs démonstratifs[modifier | modifier le wikicode]

  • masculin singulier : issu, istu : ce, cet
  • féminin singulier : issa, ista : cette
  • masculin pluriel : issi, isti : ces
  • féminin pluriel : issi, isti : ces

À noter que le i initial ne se prononce pas.

Les pronoms possessifs[modifier | modifier le wikicode]

  • masculin singulier : u mè: mon
  • féminin singulier : a mè: ma
  • masculin pluriel : i mè: mes
  • féminin pluriel : i mè: mes
  • masculin singulier : u to: ton
  • féminin singulier : a to: ta
  • masculin pluriel : i to: tes
  • féminin pluriel : i to: tes
  • masculin singulier : u so: son
  • féminin singulier : a so: sa
  • masculin pluriel : i so: ses
  • féminin pluriel : i so: ses
  • masculin singulier : u nosciu: notre
  • féminin singulier : a noscia: notre
  • masculin pluriel : i nosci: nos
  • féminin pluriel : i nosci: nos
  • masculin singulier : u vosciu: votre
  • féminin singulier : a voscia: votre
  • masculin pluriel : i vosci: vos
  • féminin pluriel : i nosci: nos
  • masculin singulier : u so: leur
  • féminin singulier : a so: leur
  • masculin pluriel : i so: leurs
  • féminin pluriel : i so: leurs


Les pronoms indéfinis[modifier | modifier le wikicode]

Le pronom indéfini "on" peut se traduire en langue corse de différentes manières :

  • par l'utilisation de a parsona: on. Exemple : quandu a parsona invechja... : lorsqu'on vieillit...
  • par l'utilisation de si: on. Exemple : quandu iddu si parti...: lorsqu'on part...

Les adjectifs numéraux[modifier | modifier le wikicode]

Les adjectifs numéraux ordinaux[modifier | modifier le wikicode]

zeru : 0 deci: 10 vinti: 20 trenta: 30 quaranta: 40
unu: 1 undici: 11 vint'unu: 21 trent'unu: 31 quarant'un : 41
dui: 2 dodici: 12 vinti dui: 22 trenta dui : 32 quaranta dui : 42
trè: 3 tredici: 13 vinti trè: 23 trenta trè : 33 quaranta trè : 43
quattru: 4 quattordici: 14 vinti quattru: 24 trenta quattru : 34 quaranta quattru : 44
cinqui: 5 quindici: 15 vinti cinqui: 25 trenta cinqui : 35 quaranta cinqui : 45
sei: 6 sedici: 16 vinti sei: 26 trenta sei : 36 quaranta sei: 46
setti: 7 dicessetti: 17 vinti setti: 27 trenta setti : 37 quaranta setti: 47
ottu: 8 diciottu: 18 vint'ottu: 28 trent'ottu : 38 quarant'ottu: 48
novi: 9 dicennovi: 19 vinti novi: 29 trenta novi : 39 quaranta novi: 49


cinquanta : 50 sissanta: 60 sittanta: 70 uttanta: 80 nuvanta : 90
cinquant'unu: 51 sissant' unu: 61 sittant'unu: 71 uttant'unu: 81 nuvant'unu : 91
cinquanta dui: 52 sissanta dui: 62 sittanta dui: 72 uttanta dui : 82 nuvanta dui : 92
cinquanta trè: 53 sissanta trè: 63 sittanta trè: 73 uttanta trè : 83 nuvanta trè : 93
cinquanta quattru: 54 sissanta quattru: 64 sittanta quattru: 74 uttanta quattru : 84 nuvanta quattru : 94
cinquanta cinqui: 55 sissanta cinqui: 65 sittanta cinqui: 75 uttanta cinqui : 85 nuvanta cinqui : 95
cinquanta sei: 56 sissanta sei: 66 sittanta sei: 76 uttanta sei : 86 nuvanta sei: 96
cinquanta setti: 57 sissanta setti: 67 sittanta setti: 77 uttanta setti : 87 nuvanta setti: 97
cinquant' ottu: 58 sissanta ottu: 68 sittant'ottu: 78 uttant'ottu : 88 nuvant'ottu: 98
cinquanta novi: 59 sissanta novi: 69 sittanta novi: 79 uttanta novi : 89 nuvanta novi: 99

Les adjectifs numéraux cardinaux[modifier | modifier le wikicode]

  • prima
  • sicondu
  • terzu
  • quartu
  • quintu
  • una dicina
  • una quindicina
  • una vintena
  • una trintena
  • una quarantena
  • una cinquantena
  • una sissantena
  • una sittantena
  • ...
  • una cintunara


Les pronoms personnels[modifier | modifier le wikicode]

  • 1ère personne (singulier): eiu, ghjeiu: moi
  • 2ème personne (singulier): : toi
  • 3ème personne (masculin singulier): iddu ou eddu: lui
  • 3ème personne (féminin singulier): idda ou edda: elle
  • 1ère personne (pluriel): no: nous
  • 2ème personne (pluriel): vo: vous
  • 3ème personne (masculin pluriel): iddi ou eddi: eux
  • 3ème personne (féminin pluriel): iddi ou eddi: elles

Les pronoms réléchis[modifier | modifier le wikicode]

  • 1ère personne (singulier): mi: me. Exemple: mi lavu: je me lave
  • 2ème personne (singulier): ti: te. Exemple: ti lavi: tu te laves
  • 3ème personne (masculin singulier): si: se. Exemple: si lava: il se lave
  • 3ème personne (féminin singulier): si: se. Exemple: si lava: elle se lave
  • 1ère personne (pluriel): ci: nous. Exemple: ci lavemu: nous nous lavons
  • 2ème personne (pluriel): vi: vous. Exemple: vi laveti: vous vous lavez
  • 3ème personne (masculin pluriel): si: se. Exemple: si lavani: ils se lavent
  • 3ème personne (féminin pluriel): si: se. Exemple: si lavani: elles se lavent

Les pronoms démonstratifs[modifier | modifier le wikicode]

  • masculin singulier: quissu, istu : celui-ci
  • féminin singulier: quissa, ista : celle-ci
  • masculin pluriel: quissi, isti : ceux-ci
  • féminin pluriel: quissi, isti : celles-ci
  • masculin singulier: quiddu, istu : celui-là
  • féminin singulier: quidda, ista : celle-là
  • masculin pluriel: quiddi, isti : ceux-là
  • féminin pluriel: quiddi, isti : celles-là


Les pronoms relatifs[modifier | modifier le wikicode]

Les prépositions[modifier | modifier le wikicode]

Les conjonctions[modifier | modifier le wikicode]

donc: addunca

car: bensì, ma

Les interjections[modifier | modifier le wikicode]

  • Santa Madonna

o ziteddi

o ghjenti

Les adverbes[modifier | modifier le wikicode]

Les noms[modifier | modifier le wikicode]

Le pluriel des noms[modifier | modifier le wikicode]

  • les noms féminins font leur pluriel en i:
  • exception:
  • les noms masculins font leur pluriel en i ou en a :

Les noms masculins paroxytons en –u font leurs pluriel en -a : U corpu, i corpa ; U labbru, i labbra ;

  • exception: Quelques paroxytons d’usage courant en –i font toujours leur pluriel en –a:

U frati, I frata U mesi, I mesa U pani, I pana U pedi / I peda U preti / I preta U fiori / I fiora L’ochji / L’ochja (ce dernier cas s’explique par l’amuissement du u final au singulier : ochju > ochji )

Le problème de l’assimilation : On voit apparaître deux tendances opposées, dues essentiellement 1) à la complexité de ce système, et à sa difficile mémorisation auprès d’une population qui parle de moins en moins le corse, 2) au développement des échanges entre locuteurs du sud et du nord.

Les autres paroxytons en -i que ceux mentionnés ci-dessus ne font jamais leur pluriel en –a, malgré un processus d’assimilation croissant, notamment dans la région de Purtivechju, par différenciation avec les variétés du nord. En revanche, en réaction, certains sudistes ont abandonné le –a final, ce qui n’est pas sans poser quelques problèmes d’homonymie.

Les mots qui ont le mieux résisté à cette assimilation sont :

U cori / i cori (car i cora entraînerait une confusion avec U coru / I cora)/ U ponti / I ponti U paesi / I paesi (la création récente de I paesa a entraîné la création du masculin en U paesu)

Les noms masculins terminés par les suffixes : -enti / onti / dori / tori U denti / I denti (mais on trouve chez Ghj. Bianc. I denta.) U monti / I monti U clienti U parenti U cusgidori L’attori U dirittori

Les noms des jours de la semaine :

Luni Marti Ghjovi

II – Si ce nom masculin a une forme féminine en a, le pluriel se fait en i pour les deux genres :

Les noms qualifiant un homme ou une femme (Cela s’appliquerait aussi à sgaiuffu si l’on disait d’une fille una sgaiuffa.) U ziteddu, A zitedda > I ziteddi. U Scemmu, A scemma > I scemmi

Les noms d’animaux: L’asinu, L’asina > L’asini.

Cette règle s’applique en général au cas des féminins apparents, on dit qu’il y a féminin apparent lorsque deux substantifs, seulement différenciés par leur désinence n’ont pas le même sens, tout en ayant éventuellement un rapport étymologique.

Les noms d’arbres et de fruits : U chjaresgiu / A chjaresgia / I chjaresgi U castagnu / A castagna / I castagni

Mais aussi : U portu / A porta / I porti U fogliu / A foglia / I foglii U coppiu (le couple) / A coppia (le joug) / I coppii

Cependant certaines paires de noms gardent le pluriel particulier à chacun des genres :

U filu (le fil) / I fila A fila (la file) / I fili

U fossu (le fossé) / I fossa A fossa (la fosse) / I fossi

U bancu (le banc) / I banca A banca (la banque) / I banchi

U ballu (le bal) / I balla A balla (le sac) / I balli

U corru (la corne) / I corra A corra / I corri

U libru (le livre) / I libra A libra (la livre) / I libri

U muru (le mur) / I mura A mura (la mûre) / I muri

U palu / I pala A pala / I pali

U taccu / I tacchi A tacca / I tacchi

III – Tous les mots proparoxytons terminés par –U forment leur pluriel en –I

Angulu / anguli Cataru / catari Nivulu / Nivuli ou Niulu / Niuli ou encore Nuli

Les noms en –iu suivent la même règle

Incendiu / Incendii Siminariu / siminarii

Noms invariables Puema, pueta

Les adjectifs[modifier | modifier le wikicode]

Le pluriel des adjectifs[modifier | modifier le wikicode]

Les tournures[modifier | modifier le wikicode]

Lexique[modifier | modifier le wikicode]

Les jours de la semaine[modifier | modifier le wikicode]

  • luni : lundi
  • marti : mardi
  • marcuri : mercredi
  • ghjovi : jeudi
  • vennari : vendredi
  • sabbatu : samedi
  • duminica : dimanche

Les mois[modifier | modifier le wikicode]

  • ghjinnaghju : janvier
  • frivaghju : février
  • marzu : mars
  • aprili : avril
  • maghju : mai
  • ghjugnu : juin
  • luddu : juillet
  • austu : aout
  • sittembri : septembre
  • uttrovi : octobre
  • nuvembri: novembre
  • dicembri : décembre

Les saisons[modifier | modifier le wikicode]

  • u branu: le printemps
  • a statina: l'été
  • u vaghjimu: l'automne
  • l'inguernu: l'hiver

La famille[modifier | modifier le wikicode]

  • u bappu/u babbu: le père
  • a mamma: la mère
  • u fiddolu: le fils
  • a fiddola: la fille
  • u frateddu: le frère
  • a suredda: la sœur
  • u ziu: l'oncle
  • a zia: la tante
  • u nipoti: le neveu
  • a nipoti: la nièce
  • u cucinu carnali: le cousin germain
  • a cucina carnali: la cousine germaine
  • u cucinu di terzu: le cousin au troisième degré
  • u niputinu: le petit-neveu
  • a niputina: la petite-nièce
  • u missiavu: le grand-père
  • a minnana: la grand-mère
  • l'arcimissiavu: l'arrière grand-père
  • l'arciminnana: l'arrière grand-mère
  • u bisfiddolu: le petit-fils
  • a bisfiddola: la petite-fille
  • u cugnatu: le beau-frère
  • a cugnata: la belle-sœur
  • a nora: la belle-fille, la bru

Les couleurs[modifier | modifier le wikicode]

  • biancu: blanc
  • neru: noir
  • verdi: vert
  • russu: rouge
  • ciaddu: jaune
  • grisgiu: gris
  • viulettu: violet

Les fruits[modifier | modifier le wikicode]

Les légumes[modifier | modifier le wikicode]

Les couleurs[modifier | modifier le wikicode]

  • biancu: blanc
  • neru: noir
  • verdi: vert
  • russu: rouge
  • ciaddu: jaune
  • grisgiu: gris
  • viulettu: violet
  • turchinu: bleu

Les ustensiles de cuisine[modifier | modifier le wikicode]

  • u piattu spartu: l'assiette (plate)
  • u piattu cupputu: l'assiette (creuse)
  • a cuchjara: la cuillère
  • u cuchjaronu: la louche

Les animaux domestiques[modifier | modifier le wikicode]

Leçons[modifier | modifier le wikicode]

Appendices[modifier | modifier le wikicode]

  1. Corse : expressions corses
  2. Dictionnaire Corse-Français
  3. Dictionnaire Français-Corse
  4. Prénoms corses
  5. Proverbes corses Pruverbii
  6. Toponymes corses Toponimi

Bibliographie[modifier | modifier le wikicode]

  • Foata, Pierre (1980) Essai sur les dialectes du Sud de la Corse, Art et Artisanat rural


À propos du livre[modifier | modifier le wikicode]

  1. Auteurs
  2. Historique

Liens externes[modifier | modifier le wikicode]

wikipedia en langue corse

U wikizziunariu, wiktionary en langue corse

A lingua corsa adatta à e nove tecnulugie