Néerlandais/Grammaire/le pronom/le remplacement pronominal

Un livre de Wikilivres.

En néerlandais les pronoms sont souvent remplacés par un adverbe locatif surtout en combinaison avec un adverbe prépositionnel.

néerlandais français
type pronom locatif pronom locatif
personnel het er le, la y, en
démonstratif proche dit, deze hier ceci ici
démonstratif loin dat, die daar cela
relatif hetgeen, dewelke waar lequel
interrogatif wat?, welk? waar quoi ?, quel ? où ?
indéfini iets ergens quelque chose quelque part
négatif niets nergens rien nulle part
général alles overal tout partout

On remplace préposition + pronom par un adverbe pronominal. Ceci est un mot qui combine les propriétés d'un adverbe avec celles d'un pronom. Comme les pronoms en français, les adverbes pronominaux jouent un rôle assez important dans la grammaire néerlandaise. Le nom pronom adverbial serait peut-être plus juste.

L'adverbe pronominal est composé de deux parties, un adverbe locatif et un adverbe prépositionnel :

door + het => erdoor
door + dit => hierdoor
door + dat => daardoor
door + wat => waardoor
door + wat? => waardoor?
door + iets => ergens door
door + niets => nergens door
door + alles => overal door

Les formes avec er-,hier-,daar- et waar- sont écrites attachées (en un seul mot, sans espace).

Hij is door een wesp gestoken. (Il a été piqué par une guêpe)
Hij is erdoor gestoken.

Remarquons que c'est l'adverbe locatif qui assume la fonction d'un pronom.

Les deux parties se séparent dans certains cas, par exemple :

Hij is gisteren door een wesp gestoken. (Il a été piqué hier par une guêpe)
Hij is er gisteren door gestoken.

Ici erdoor se sépare en deux parties en raison de la présence de gisteren.

L'adverbe prépositionnel est le plus souvent identique à la préposition, sauf :

met + wat => waarmee et non pas waarmet qui n'existe pas en néerlandais. (Sauf en dialectes)
tot + het => ertoe et non pas ertot

Il y a quelques adverbes prépositionnels qui manquent une préposition, par exemple heen

Hij gaat naar Brussel - il va à Bruxelles
Hij gaat erheen - il y va

mais :

Hij kijkt naar de auto - il regarde l'auto
Hij kijkt ernaar - il la regarde


Par contre, il y a des prépositions qui manquent un adverbe, par exemple via et tijdens. Ceux-ci sont difficiles à employer dans une phrase relative, parce que les pronoms relatifs comme dewelke sont maintenant de plus en plus considérés comme des archaïsmes.

Application du remplacement[modifier | modifier le wikicode]

Le remplacement est très fréquent. Dans certains cas, il est même obligatoire. Par exemple : (met + het) est toujours remplacé par ermee. Aussi les pronoms relatifs et interrogatifs sont normalement remplacés.

L'adjectif possessif neutre singulier zijn a pratiquement disparu et se remplace par ervan. Les adjectifs masculins et féminins zijn et haar sont de plus en plus réservés pour les personnes. Ceci est surtout vrai au nord des grands fleuves. En Flandre, où la différence entre masculin et féminin est encore vivante, on entend encore zijn et haar pour des objets inanimés.

Exemples[modifier | modifier le wikicode]

Hem, haar, het : le pronom personnel[modifier | modifier le wikicode]

Phrase Pronominal Remplacement Cas État du remplacement
Hij snijdt met het mes Hij snijdt met het Hij snijdt ermee Het mes : Neutre inanimé obligatoire
Hij rijdt in de auto Hij rijdt in hem Hij rijdt erin De auto : Masc. inanimé: obligatoire, certainement au nord
Hij kijkt naar de klok Hij kijkt naar haar Hij kijkt ernaar De klok : Fem.(/masc.) inanimé obligatoire, certainement au nord
Hij praat met zijn vader Hij praat met hem Hij praat ermee De vader : Masc. animé appartient au registre familier

Zijn, haar, hun : le pronom possessif[modifier | modifier le wikicode]

Phrase Pronominal Remplacement Cas État du remplacement
Het lemmet van het mes Zijn lemmet, z'n lemmet Het lemmet ervan Neutre inanimé Pronom zijn est très rare au nord, plutot z'n ou ervan
Het dak van de auto Zijn dak, z'n dak Het dak ervan Masc inanimé Pronom zijn très rare au nord, plutot z'n ou ervan
De gevolgen van aardbevingen Hun gevolgen Aardbevingen en de gevolgen ervan.[1] Pluriel inanimé

Références[modifier | modifier le wikicode]

  1. Algemeen dagblad